Rozwiązanie umowy z winy pracodawcy

Jestem zatrudniona w dwóch firmach, w każdej na pół etatu. Właściciele tych firm umówili się, że tylko jeden z nich będzie mi wypłacał wynagrodzenie, łącznie z dwóch etatów. Pensja płacona jest do ręki, ale z opóźnieniami. Za marzec dostałam jedynie część wypłaty, a za ostatni miesiąc nie dostałam nic. Ponadto od kilku miesięcy obie firmy nie płacą ZUS. Czy mogę rozwiązać obie umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy? W jaki sposób dostarczyć oświadczenie w tej sprawie? (pytanie nr 929828)

Brak wypłaty lub opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia (bądź jego zaniżenie) pozwala na natychmiastowe rozwiązanie umowy przez pracownika z winy pracodawcy. Podstawą prawną jest w takim przypadku art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Pozwala on na rozwiązanie umowy przez pracownika bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę jego podstawowych obowiązków. Do takich obowiązków z pewnością należy terminowe i kompletne wypłacanie wynagrodzenia za pracę. Zawinione opóźnienia lub brak realizacji tego obowiązku z reguły są uzasadnioną przyczyną zastosowania przez pracownika art. 55 § 1¹ K.p. Dodatkową okolicznością wzmacniającą zasadność natychmiastowego trybu rozwiązania umowy przez pracownika w omawianej sprawie jest fakt nieodprowadzania przez obu pracodawców należnych za pracownika składek ZUS.

Należy jednak podkreślić, że w prawie pracy nie ma możliwości "dogadania się" kilku pracodawców, co do tego że wynagrodzenie za pracę przysługujące w jednej firmie zapłaci inny pracodawca, zatrudniający równolegle tego samego pracownika. Każdy z pracodawców ma obowiązek samodzielnie rozliczać się ze swoimi pracownikami i nie może tego obowiązku przerzucić na inny zakład, nawet jeżeli firmy porozumiały się w tym zakresie. Dlatego podstawę do "dyscyplinarki" dla pracodawcy w każdej firmie trzeba rozpatrywać odrębnie.

Natychmiastowego rozwiązania umowy z winy pracodawcy można dokonać tylko w ciągu miesiąca od uzyskania przez pracownika informacji o uchybieniu pracodawcy.

Niewątpliwie podstawą do rozwiązania umowy w zakładzie, który dokonywał wypłaty, będzie jej brak za dany miesiąc (w granicach kwoty, która wynika z umowy) lub zaniżona wypłata. W drugiej firmie będzie to zupełny brak należnych wypłat, a ponadto w obu zakładach pracy nieodprowadzanie składek ZUS. Należy jednak zasygnalizować, że w razie wypłacenia przez jeden zakład pensji "obejmującej" zatrudnienie w obu firmach (przy niższej kwocie wynikającej z umowy z tym zakładem), będzie miała miejsce nadpłata wynagrodzenia za pracę w tej firmie. Nadwyżki tej nie można zaliczyć na poczet wynagrodzenia należnego z tytułu zatrudnienia w drugim zakładzie - bez względu na uzgodnienia poczynione przez oba zakłady pracy.

Co do formy złożenia przez pracownicę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie art. 55 § 1¹ K.p., to można to zrobić osobiście, wręczając pracodawcy pismo o rozwiązaniu umowy. W treści pisma o rozwiązaniu umowy obligatoryjnie należy wskazać przyczynę zastosowania przez pracownika natychmiastowego trybu rozwiązania stosunku pracy z winy pracodawcy. Należy zaznaczyć, że mimo iż oświadczenie pracownika dotyczy rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, prawo pracy wiąże z nim takie skutki, jakie przypisane są wypowiedzeniu złożonemu przez pracodawcę (art. 55 § 3 K.p.). Pismo o rozwiązaniu umowy można również wysłać listem poleconym. Wówczas datą rozwiązania umowy będzie dzień odbioru pisma przez pracodawcę (lub upływu drugiego awiza przy braku podjęcia przesyłki). Można również zostawić pismo o rozwiązaniu umowy w sekretariacie firmy (najlepiej wręczając je osobie odpowiedzialnej za obsługę sekretariatu), uzyskując potwierdzenie przyjęcia pisma na jego kserokopii.