Zasady ustalania okresów wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę jest podstawowym trybem rozwiązania stosunku pracy. Jego zastosowanie powoduje ustanie zatrudnienia po upływie okresu wypowiedzenia, określonego w Kodeksie pracy. Pierwszym krokiem do prawidłowego rozwiązania umowy o pracę jest więc zastosowanie poprawnego okresu wypowiedzenia.

Ustawowe okresy wypowiedzenia

Długość wypowiedzenia umowy o pracę uzależniona jest od kilku czynników. W przypadku wypowiedzenia umowy na okres próbny, okres wypowiedzenia uzależniony jest od czasu próby (ustalonego w umowie o pracę, a nie faktycznie trwającego). Natomiast przy umowach na czas nieokreślony i na czas określony, w tym na zastępstwo, okres wypowiedzenia powiązany jest ze stażem zakładowym (patrz grafika).

Wypowiadając umowę o pracę, pracodawca musi ustalić prawidłowy okres wypowiedzenia oraz termin jego upływu. W przypadku wypowiedzenia określonego w tygodniu lub jego wielokrotności, ostatni dzień wypowiedzenia musi przypadać w sobotę. Natomiast wypowiedzenia miesięczne lub określone w wielokrotności miesiąca upływają w ostatnim dniu ostatniego miesiąca wypowiedzenia (art. 30 § 2¹ K.p.). Jeżeli chodzi o okresy wypowiedzenia określone w dniach roboczych, to upływ wypowiedzenia następuje w ostatnim dniu roboczym terminu. Przez dzień roboczy należy rozumieć wszystkie dni od poniedziałku do soboty, z wyłączeniem przypadających w ich trakcie świąt ustawowo wolnych od pracy. Przy ustalaniu biegu wypowiedzenia określonego w dniach nie bierze się pod uwagę dnia, w którym złożono oświadczenie o wypowiedzeniu.

Długość wypowiedzenia umowy na czas określony i nieokreślony zależy od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy, tj. od stażu zakładowego. Ustalany jest on z całego okresu zatrudnienia w danej firmie, bez względu na przerwy między poszczególnymi okresami pracy. Wlicza się do niego również okresy zatrudnienia w poprzednim zakładzie pracy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ K.p., a także, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym poprzedniego pracodawcy. Ustalając okres wypowiedzenia pracodawca musi mieć na uwadze, że do stażu pracy, od którego zależy długość wypowiedzenia, wlicza się okres tego wypowiedzenia.

W razie zastosowania wypowiedzenia krótszego niż ustawowe, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia przewidzianego w ustawie. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za ten okres (art. 49 K.p.). Chodzi przy tym o dzień upływu wypowiedzenia wynikającego z przepisów Kodeksu pracy, a nie błędnego okresu wypowiedzenia zastosowanego przez pracodawcę.

Kiedy zaczyna się wypowiedzenie?

Przepisy Kodeksu pracy określają termin upływu wypowiedzenia, nie wyznaczają natomiast momentu jego rozpoczęcia. W żadnym wypadku wypowiedzenie nie może zacząć biec przed złożeniem przez stronę oświadczenia o wypowiedzeniu. Przez wiele lat dominująca była koncepcja, zgodnie z którą początkowy moment biegu wypowiedzenia powinien przypadać w takim czasie, aby okres wypowiedzenia zakończył się odpowiednio w ostatnim dniu miesiąca lub w sobotę. W związku z tym uznawano, że początek biegu wypowiedzenia następuje w:

ostatnim dniu miesiąca - przy wypowiedzeniach określonych w miesiącu lub wielokrotności miesiąca,
niedzielę - przy wypowiedzeniach określonych w tygodniu lub jego wielokrotności.

Stopniowo jednak następowało odejście od tej koncepcji na rzecz stanowiska, zgodnie z którym okres wypowiedzenia biegnie od dnia złożenia skutecznego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, a kończy się w terminach określonych w Kodeksie pracy. Taki pogląd wyraziło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 7 września 2015 r., wskazując, że w tak rozumianym okresie wypowiedzenia pracownik może wykorzystać dni wolne na poszukiwanie nowej pracy, a pracodawca może udzielić urlopu wypoczynkowego.

Połowa okresu wypowiedzenia

Pracodawca może jednostronnie zmienić warunki umowy o pracę w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Cechą charakterystyczną takiego wypowiedzenia jest to, że nie zmierza do rozwiązania stosunku pracy, ale do przekształcenia jego warunków. Pracownik ma jednak prawo odrzucić proponowane przez pracodawcę zmiany, składając oświadczenie o braku zgody na nowe warunki zatrudnienia. Oświadczenie w tej sprawie może złożyć do upływu połowy okresu wypowiedzenia, o czym powinien być pouczony. Pracodawca w treści wypowiedzenia zmieniającego, oprócz wspomnianego pouczenia, powinien wskazać dzień upływu połowy okresu wypowiedzenia.

Resort pracy we wspomnianym stanowisku uznał, że "(...) połowę okresu wypowiedzenia, do którego pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków (...) wyznacza moment przypadający w połowie okresu liczonego od złożenia przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu zmieniającym do upływu (...) okresu wypowiedzenia. (...)". Połowę okresu wypowiedzenia zmieniającego ustala się więc w odniesieniu do okresu przypadającego od dokonania wypowiedzenia do jego upływu.

Okresy wypowiedzenia umowy o pracę

umowa
na okres próbny
(art. 34 K.p.)

•	3 dni robocze - jeżeli okres próbny wynosi do 2 tygodni,
•	1 tydzień - w przypadku dłuższego niż 2 tygodnie okresu próbnego,
•	2 tygodnie - w razie zawarcia umowy na okres próbny na 3 miesiące.

umowa
na czas określony i nieokreślony
(art. 36 K.p.)

•	2 tygodnie - przy zatrudnieniu wynoszącym poniżej 6 miesięcy,
•	1 miesiąc - gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
•	3 miesiące - jeżeli zatrudnienie trwało co najmniej 3 lata.