Limit umów na czas określony

Pracownik był zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie (dwóch) umów na czas określony trwających od 1 lipca 2009 r. do 31 marca 2012 r., a następnie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 sierpnia 2014 r. Czy możemy ponownie zawrzeć umowę tego samego rodzaju bez obawy o jej przekształcenie w umowę bezterminową?

Tak, jeśli przerwa między umowami wyniesie co najmniej 31 dni, czyli kolejna umowa może zostać zawarta najwcześniej 2 października 2014 r.

Umowa na czas określony jest umową, w treści której strony samodzielnie decydują o okresie jej trwania, przy czym ilość umów tego rodzaju między tymi samymi podmiotami jest ograniczona. Jak wynika z art. 25¹ K.p., zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli:

poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy oraz
przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła jednego miesiąca.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lutego 2000 r. (sygn. akt I PKN 512/99, OSNP 2001/13/439) wyjaśnił, że: "»Przekroczenie jednego miesiąca« w rozumieniu art. 25¹ K.p. następuje, gdy przerwa między rozwiązaniem poprzedniej, a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę trwa co najmniej 31 dni (art. 114 K.c. w związku z art. 300 K.p.).".

Do zmiany rodzaju umowy nie dojdzie, jeśli umowy na czas określony są zawierane na następujące po sobie okresy w celu:

zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
wykonywania zadań realizowanych cyklicznie.

Ważne: Przekształcenie z mocy prawa trzeciej umowy na czas określony w umowę na czas nieokreślony następuje w sytuacji, gdy te same strony stosunku pracy dwukrotnie już zawierały następujące po sobie umowy na czas określony, a przerwa między żadną z umów nie przekroczyła jednego miesiąca.

Zwracamy uwagę! Ilość umów na czas określony nie miała znaczenia w okresie od 22 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r., kiedy obowiązywały regulacje ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz. U. nr 125, poz. 1035 ze zm.), dalej ustawy antykryzysowej, zawieszające stosowanie art. 25¹ K.p. Zamiast limitu ilościowego ustawa antykryzysowa wprowadziła limit czasowy, ograniczając okres terminowego zatrudnienia na podstawie omawianych umów do 24 miesięcy. Wskazanym aktem prawnym byli objęci pracodawcy będący przedsiębiorcami w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.).

Dla rozstrzygnięcia przypadku, o którym mowa w pytaniu, należy uwzględnić przepisy powołanej ustawy, bowiem umowy trwały w okresie jej obowiązywania. Z rozwiązań w niej przyjętych wynika, że art. 25¹ § 1 K.p. nie dotyczył umów o pracę na czas określony, zawieranych w tym okresie. Jednak, jeśli taka umowa łączyła strony w dniu 1 stycznia 2012 r., to podlega pod jurysdykcję omawianego przepisu (art. 34 ust. 2 ustawy antykryzysowej).

Ważne: Umowę na czas określony zawartą w okresie obowiązywania ustawy antykryzysowej rozwiązującą się po 31 grudnia 2011 r. należy uznać za pierwszą umowę wchodzącą do limitu umów terminowych określonego w art. 25¹ K.p.

Z kolei według art. 35 ust. 3 ustawy antykryzysowej, umowy na czas określony zawarte przed 22 sierpnia 2009 r. i trwające dłużej niż do 31 grudnia 2011 r. nie były objęte jej przepisami. Oznacza to, że należy je wliczać do limitu maksymalnie dwóch kolejnych umów na czas określony, o którym jest mowa w art. 25¹ K.p.

Przykład

Pracownik był zatrudniony w spółce z o.o. na podstawie dwóch umów na czas określony trwających od 1 lipca 2009 r. do 31 marca 2012 r., a następnie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 sierpnia 2014 r.

Pracodawca ponownie zamierza podpisać z tym pracownikiem umowę o pracę tego samego rodzaju.

W dacie zawierania pierwszej umowy o pracę nie obowiązywała jeszcze ustawa antykryzysowa, a jej rozwiązanie nastąpiło po uchyleniu przepisów ustawy w zakresie długości umów na czas określony. Zatem zarówno ta, jak i druga umowa podlegają wliczeniu do limitu maksymalnie dwóch kolejnych umów na czas określony z art. 25¹ K.p. Oznacza to, że zawarcie trzeciej umowy tego samego rodzaju przed 2 października br. spowoduje przekształcenie tej umowy w umowę na czas nieokreślony.

Przykład

Pracodawca-przedsiębiorca zatrudnił pracownika na okres próbny do 30 listopada 2010 r., a następnie na czas określony od 1 grudnia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. Kolejna umowa (zawarta 5 stycznia 2012 r.) jest umową tego samego rodzaju i rozwiąże się 30 września 2014 r.

Pracodawca zamierza zatrudniać pracownika do połowy przyszłego roku także na podstawie umowy na czas określony.

Jest dopuszczalne zawarcie z tym samym pracownikiem trzeciej umowy na czas określony. Umowa na okres próbny jako umowa innego rodzaju nie wchodzi do limitu umów. Pierwsza z umów na czas określony rozwiązała się 31 grudnia 2011 r. (nie jest zatem umową trwającą w dniu 1 stycznia 2012 r.) i nie wchodzi do limitu ilościowego. Dopiero kolejna umowa na czas określony (zawarta 5 stycznia 2012 r.) jest pierwszą umową objętą limitem z art. 25¹K.p.

Przykład

Przedsiębiorca zawarł z pracownikiem umowę o pracę na czas określony od 1 października do 31 grudnia 2011 r., a następną od 1 stycznia 2012 r. do 30 sierpnia 2014 r.

Kolejną umowę zamierza podpisać od 15 września br. również na czas określony wynoszący 3 lata.

W podanych okolicznościach przepis art. 25¹ K.p. stosuje się tylko do umowy o pracę trwającej w dniu 1 stycznia 2012 r. Jest zatem możliwe zawarcie następnej umowy na czas określony bez obawy o przekształcenie się jej rodzaju w umowę bezterminową.