Przekształcenie z mocy prawa umowy na czas określony w kontrakt bezterminowy

Zawarta z pracownikiem umowa na czas określony po przekroczeniu limitu zatrudnienia przekształciła się w kontrakt bezterminowy. Czy w związku z tym konieczne jest sporządzenie nowej umowy, w której zostanie wskazane, że obowiązuje ona na czas nieokreślony?

Nie, nie istnieje wymóg sporządzania nowej umowy.

W myśl art. 25¹§ 1 K.p., okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech (limit 3/33).

Ważne: Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego przepis art. 25¹ K.p. wprowadza fikcję prawną, której konsekwencją jest trwanie umowy o pracę aż do jej rozwiązania w drodze podjęcia czynności mającej na celu jej rozwiązanie (por. wyrok SN z 21 września 2011 r., sygn. akt II PK 36/11).

Wypełnienie przesłanek wymienionych w przywołanym przepisie powoduje, że stosunek pracy zmienia swój charakter i do jego zakończenia nie dochodzi wraz z terminem, na który umowa została zawarta (nawet pomimo ewentualnego braku świadomości pracodawcy i pracownika o jej przekształceniu). Dla uzyskania tego skutku konieczne staje się złożenie stosownego oświadczenia (wypowiedzenie umowy, rozwiązanie jej bez wypowiedzenia, porozumienie).

Przekształcenie umowy w okolicznościach z pytania nastąpiło z mocy prawa i od tego momentu strony stosunku pracy powinny stosować przepisy o umowach zawartych na czas nieokreślony. Na fakt ten nie wpływa zapis zamieszczony w umowie o pracę o charakterze zatrudnienia czy też wskazujący termin rozstania. Jest on co prawda wyrazem zamiaru stron, ale z momentu uzgadniania warunków zatrudnienia (podpisania umowy). Po przekroczeniu któregokolwiek z limitów wskazanych w art. 25¹ § 1 K.p. wcześniejsza wola pracodawcy i pracownika jest uchylana. Przepis powoduje, że uzgodniona data obowiązywania umowy traci moc prawną. W takim przypadku aneksowanie umowy jest zbędne. Potwierdził to Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 22 grudnia 2015 r. (sygn. akt III AUa 744/15), który orzekał w analogicznej pod względem prawnym sprawie (wyrok dotyczy wynikającego z mocy prawa, automatycznego wydłużenia umowy terminowej do dnia porodu, które tak jak ma to miejsce w opisywanym przypadku, następuje z mocy prawa). Skutek w postaci przekształcenia rodzaju umowy następuje ex nunc (od teraz), a więc już z momentem ziszczenia się przynajmniej jednego z warunków określonych w tym przepisie (przekroczenia ilości 3 umów lub upływu 33 miesięcy), inne zaś postanowienie określające termin rozwiązania umowy uznaje się za nieważne.

W przepisach nie ma normy prawnej, która nakładałaby na pracodawcę obowiązek powiadamiania pracownika o przekształceniu się jego umowy o pracę. Powszechnie postuluje się jednak, aby tego dokonać. Dzięki temu pracownik będzie miał pełen obraz swojej sytuacji. Jak przykładowo wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 8 września 2015 r. (sygn. akt I PK 282/14): "Brak świadomości pracownika co do tego, że jego umowa przekształciła się z terminowej w stałą, jest istotnym błędem poddającym w wątpliwość ważność porozumienia w sprawie rozwiązania stosunku pracy.".