Porozumienie w sprawie przekształcenia rodzaju umowy o pracę

Z pracownikiem zawarliśmy od 1 września 2015 r. umowę na czas określony (6 m-cy), a bezpośrednio po niej, tj. od 1 marca br. na czas nieokreślony. Czy obecnie na mocy porozumienia możemy zmienić rodzaj tej umowy i przyjąć, iż jest to także umowa na czas określony? Nadmieniamy, że w latach 2006-2013 zatrudnialiśmy tego pracownika w ramach trzech umów na czas określony.

Orzecznictwo oraz doktryna prawa pracy są zgodne, iż "rodzaju umowy o pracę" nie można zmienić w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Ten tryb został zastrzeżony tylko dla warunków pracy (np. miejsca jej wykonywania, wymiaru czasu pracy) oraz płacy, ewentualnie jednego z nich. Sąd Najwyższy w uchwale z 28 kwietnia 1994 r. podjętej w składzie 7 sędziów (sygn. akt I PZP 52/93, OSNP 1994/11/169), jednoznacznie stwierdził, że: "Nie jest dopuszczalna - przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 K.p.) - zmiana rodzaju umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na umowę na czas określony.". Nie ma natomiast przeszkód, aby zawrzeć porozumienie w tej sprawie (tzw. aneks).

Jak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 5 sierpnia 1980 r. (sygn. akt I PR 52/80, OSNC 1981/2-3/39): "Porozumienie stron w przedmiocie zmiany umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na umowę o pracę na czas określony jest dopuszczalne i wywołuje wynikające z treści porozumienia skutki prawne.".

W uzasadnieniu Sąd ten podniósł, iż jeżeli strony mogą w tym trybie rozwiązać stosunek pracy, to tym bardziej mogą przekształcić jego rodzaj, choćby dokonana z woli obu stron (pracodawca, pracownik) zmiana była niekorzystna dla pracownika. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w kolejnym wyroku, z 29 września 1998 r. (sygn. akt I PKN 289/98, OSNP 1999/20/647), wskazując, że: "Zmiana umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w umowę na czas określony wskutek zgodnego oświadczenia woli stron nie narusza art. 18 § 1 K.p.".

Przepisy Kodeksu pracy nie normują problematyki modyfikacji umów o pracę za pomocą aneksów. Dlatego na podstawie art. 300 K.p. stosuje się do niej regulacje Kodeksu cywilnego.

Ważne: Według art. 77 § 1 K.c., uzupełnienie lub zmiana umowy wymagają zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia.

Zmiana rodzaju umowy o pracę z umowy na czas nieokreślony w umowę na czas określony wymaga zatem sporządzenia pisemnego dokumentu w tej sprawie.

Zwracamy uwagę! W obecnym stanie prawnym obowiązują dwa limity umów o pracę na czas określony - ilościowy (3 umowy) oraz czasowy (33 m-ce), które nie ulegają "zerowaniu" w przypadku występowania przerw między nimi. W okolicznościach wskazanych w pytaniu umowa zawarta 1 września 2015 r. trwała 22 lutego br., tj. w dniu wejścia w życie noweli wprowadzającej nowe limity, i na mocy jej przepisu przejściowego (art. 14 ust. 4 noweli) podlega zaliczeniu do "trzech" umów tego rodzaju, zaś do limitu 33 miesięcy należy zaliczyć okres pracy przypadający od 22 lutego br.

Przykład

Przyjmujemy założenia z pytania oraz że strony zawarły porozumienie w sprawie zmiany rodzaju umowy na czas nieokreślony na umowę na czas określony o następującej treści:

Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego
ul. Ananasowa 100
54-054 Wrocław

Wrocław, 10 czerwca 2016 r.

Aneks nr 1

do umowy o pracę zawartej w dniu 1 marca 2016 r. pomiędzy Zakładem Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego we Wrocławiu, reprezentowanym przez Dyrektora Iwonę Ryńską, zwaną dalej Pracodawcą a Panią Grażyną Wozińską, zamieszkałą we Wrocławiu, ul. Krzywoustego 10/10, zwaną dalej Pracownikiem.

§ 1

Pracodawca i Pracownik zgodnie oświadczają, że z dniem 10 czerwca 2016 r. zmieniają postanowienie umowy określające jej rodzaj na następujący:

"Umowa o pracę zostaje zawarta na czas określony, do 21 listopada 2018 r.".

§ 2

Warunki umowy obowiązują bez zmian.

§ 3

Aneks sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdej ze stron.

10.06.2016 r., Grażyna Wozińska

Dyrektor
Iwona Ryńska

Zmieniona umowa o pracę - na czas określony - została zawarta do 21 listopada 2018 r., bowiem do limitu czasowego podlegał zaliczeniu okres zatrudnienia na podstawie wcześniejszej umowy tego rodzaju, liczony od 22 lutego br.

Umowy na czas określony trwające w latach 2006-2013 nie wywierają wpływu na nowe limity. Podlegają jednak uwzględnieniu przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia aktualnej umowy - pracownika obowiązuje już 3-miesięczny okres wypowiedzenia.

W sytuacji, gdy umowa nie zostaje rozwiązana, lecz ulega jedynie przekształceniu, nie zachodzi konieczność wydawania świadectwa pracy. W rozpatrywanym przypadku dokument ten będzie wymagany po jej zakończeniu.

Gdyby strony nie osiągnęły porozumienia w omawianej sprawie, to zmiana rodzaju umowy mogłaby być przeprowadzona jedynie w wyniku rozwiązania dotychczasowej umowy i zawarcia "nowej". Wypowiedzenie, którego należałoby w tych okolicznościach dokonać, wymagałoby uzasadnienia i konsultacji związkowej.