Umowy na okres próbny według nowych regulacji kodeksowych

Zatrudniamy pracownika na okres próbny. Umowa rozwiąże się z dniem 31 października br. Czy podstawę zatrudnienia może dla tej osoby stanowić ponownie umowa o pracę tego samego rodzaju?

Zasadniczo strony mogą podpisać kolejną taką samą umowę, pod warunkiem, że okres próby nie przekroczy trzech miesięcy.

Umowę na okres próbny zawiera się w sytuacji, gdy obydwa podmioty stosunku pracy przed podjęciem decyzji o dłuższym zatrudnieniu zamierzają sprawdzić zarówno przydatność i umiejętności pracownika, jak i warunki oferowane przez pracodawcę. Zawarcie takiej umowy ustawodawca pozostawił do uznania stron, zastrzegając w art. 25 § 2 K.p., iż może ona jako pierwsza umowa między tymi samymi podmiotami poprzedzać wszystkie inne rodzaje umów o pracę, a okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy. W literaturze kontrowersje budzi, czy możliwe jest zawarcie kolejnej umowy na okres próbny w razie powierzenia pracownikowi innego stanowiska pracy. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 26 sierpnia 1999 r. (sygn. akt I PKN 215/99, OSNP 2000/24/890) wyjaśnił, że kilkakrotne zawieranie umów na okres próbny z tym samym pracownikiem jest dopuszczalne, gdy wiąże się to z ponownym zatrudnieniem pracownika na innym stanowisku pracy lub przy innych czynnościach i nie zmierza w sposób oczywisty do obejścia przepisów prawa. Podobnie w wyroku z dnia 4 września 2013 r. (sygn. akt II PK 358/12), rozważając w uzasadnieniu poglądy prezentowane w literaturze przedmiotu, stwierdził iż: "(...) przekonujące jest stanowisko, że taka umowa ma sprawdzać przygotowanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju. (...) Bezpośrednim celem tej umowy nie jest bowiem osiągnięcie gospodarczego celu zatrudnienia (...) ale »wypróbowanie« pracownika przed nawiązaniem właściwego zatrudnienia tzn. sprawdzenie jego przydatności na zajmowanym stanowisku i zapewnienie niekłopotliwego (automatycznego) rozwiązania umowy w razie niepomyślnego wyniku próby.". Nie wyklucza to jednak możliwości zatrudnienia pracownika przy pracy innego rodzaju. W konsekwencji, dopuszczenie możliwości zawarcia w takiej sytuacji drugiej umowy na okres próbny jest działaniem na korzyść pracownika, ponieważ pozwala mu utrzymać zatrudnienie i daje perspektywę nawiązania stosunku pracy na podstawie umowy innego rodzaju.

Wzór umowy o pracę dostępny jest
w serwisie www.druki.gofin.pl

Nowe zasady zawierania omawianych umów, określone w ustawie z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1220), sankcjonują "wypróbowanie" pracownika przy pracach różnego rodzaju.

Ważne: Zgodnie z nowym brzmieniem art. 25 § 2 K.p., które będzie obowiązywało od 22 lutego 2016 r., umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia do wykonywania pracy określonego rodzaju.

Od dnia wejścia noweli w życie, nie będzie wątpliwości, iż dopuszczalne jest ponowne zawarcie z tym samym pracownikiem umowy na okres próbny. Według art. 25 § 3 K.p. będzie to możliwe:

jeżeli pracownik ma być zatrudniony do wykonywania innego rodzaju pracy,
po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny.