Umowy na czas określony pod rządami nowych przepisów kodeksowych

Zawieramy z pracownikami umowy o pracę na czas określony. Część tych umów została podpisana jako drugi kontrakt tego samego rodzaju. Niektóre trwają ponad 3 lata. Czy po wejściu w życie noweli do Kodeksu pracy ulegną one przekształceniu w umowy bezterminowe?

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (do dnia oddania niniejszego numeru do druku ustawa nie została ogłoszona) znacząco zmienia zasady zawierania umów na czas określony, ograniczając ich ilość i czas trwania. Nowela ustawy wejdzie w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż 33 miesiące lub jeżeli liczba zawartych umów jest większa niż trzy, uważa się, że pracownik, odpowiednio od dnia następującego po upływie ww. okresu lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Wymienionych wyżej ograniczeń nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony w celu:

• zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
   
• wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
   
• wykonywania pracy przez okres kadencji.

Nie dotyczą one także sytuacji, gdy pracodawca poda obiektywne przyczyny leżące po jego stronie, wskazujące, iż zawarcie w danym przypadku kolejnych lub dłuższych umów terminowych służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. O podpisaniu takiej umowy ma obowiązek powiadomienia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej wraz ze wskazaniem przyczyn, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia.

Wzory umów o pracę dostępne są w serwisie www.druki.gofin.pl

Jeśli umowa na czas określony zostanie zawarta w celu lub w sytuacji pozwalającej na wyłączenie jej z limitu umów na czas określony, w umowie o pracę wskazuje się ten cel lub okoliczności, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających podpisanie umowy.

Tak jak do tej pory uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony.

Z przepisów przejściowych ustawy wynika, że do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu jej wejścia w życie, które przed tym dniem zostały wypowiedziane, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Do omawianych umów, trwających w dniu wejścia w życie ustawy, ma zastosowanie art. 25¹ K.p. w brzmieniu nadanym nowelą. Co istotne do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie (33 miesiące), wlicza się okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie ustawy, a trwająca w tym dniu umowa o pracę na czas określony jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu tej normy albo za drugą umowę, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 25¹ K.p. w dotychczasowym brzmieniu. Reguły tej nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, jeżeli rozwiązanie takiej umowy przypada po upływie 33 miesięcy od tego dnia i stosunek pracy pracownika podlega szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (od wejścia w życie ustawy do dnia upływu 33 miesięcy); w takim przypadku umowa rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki została zawarta.

Zwracamy uwagę! Jeśli umowa terminowa trwająca w dniu wejścia w życie ustawy została zawarta z przekroczeniem limitów w celu zaspokojenia rzeczywistego okresowego zapotrzebowania, pracodawca ma obowiązek powiadomienia właściwego okręgowego inspektora pracy, w terminie 5 dni roboczych od dnia uzupełnienia treści umowy o pracę, o informacje wskazujące przyczyny zawarcia tej umowy, na co ma 3 miesiące (od dnia wejścia w życie ustawy).

W dniu 1 sierpnia 2015 r. została zawarta umowa na czas określony wynoszący 5 lat i nie zachodzą okoliczności wyłączające stosowanie limitu. Umowa po upływie 33 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej automatycznie przekształci się w umowę na czas nieokreślony.

Pracodawca podpisał z pracownikiem drugą (bezpośrednio następującą) umowę na czas określony do 30 września 2016 r. Po tym czasie zamierza kontynuować współpracę z pracownikiem i podpisać trzecią umowę tego samego rodzaju.

W sytuacji, gdy w momencie wejścia w życie ustawy nowelizującej trwa druga umowa na czas określony, to będzie możliwe podpisanie trzeciej takiej umowy, pod warunkiem że łączny czas ich trwania (drugiej i trzeciej), liczony od dnia wejścia w życie nowych przepisów, nie przekroczy 33 miesięcy.

Załóżmy, że w dniu wejścia w życie nowelizacji ustawy trwa umowa o pracę na czas określony, zawarta 15 lipca br. na 5 lat z pracownikiem będącym obecnie w wieku przedemerytalnym. Umowa ta po 33 miesiącach nie przekształci się w kontrakt bezterminowy, lecz rozwiąże się z upływem okresu, na jaki została zawarta.

Umowa o pracę na czas określony zawarta od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej, jednakże w okresie 1 miesiąca od rozwiązania drugiej umowy w rozumieniu art. 25¹ K.p. w dotychczasowym brzmieniu, jeżeli okres ten rozpoczął bieg przed dniem wejścia w życie ustawy lub w dniu jej wejścia w życie, jest uważana za umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony (art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r.).

Strony łączy do 15 lutego 2016 r. druga umowa na czas określony w rozumieniu art. 25¹ K.p. w obecnym brzmieniu. Jeśli strony podpiszą do 16 marca 2016 r. trzecią umowę o pracę tego samego rodzaju, to nawet jeśli przed tym dniem nowela wejdzie w życie, umowa ta będzie miała charakter umowy na czas nieokreślony.

Na ten temat pisaliśmy już w UiPP nr 14/2015, str. 67-68 i nr 16/2015, str. 27-28.