Wskazanie w umowie więcej niż jednego miejsca wykonywania pracy

Czy w umowie o pracę można wskazać dwa miejsca wykonywania pracy, a jeżeli tak, to czy dla każdego z nich należy ustalać osobny rozkład czasu pracy?

Przepisy nie wykluczają wykonywania pracy w więcej niż jednym miejscu, co należy uwzględnić w treści umowy o pracę. Pracownik powinien przy tym z góry wiedzieć, gdzie będzie wykonywał pracę w danym okresie.

Jak wynika z definicji czasu pracy, miejscem wykonywania pracy jest miejsce, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy, zarówno w zakładzie pracy, jak i w innym miejscu wyznaczonym do jej świadczenia (art. 128 § 1 K.p.).

Pracownik powinien mieć jednak możliwość wykonywania obowiązków, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach dobowej normy czasu pracy (por. wyrok SN z dnia 11 kwietnia 2001 r., sygn. akt I PKN 350/00, OSNP 2003/2/36). Wyjątek stanowią zawody, w których na powyższe nie pozwala specyfika pracy (np. kierowcy wykonujący przewozy na dłuższych trasach).

Wykonywanie pracy w więcej niż jednym miejscu może być zdeterminowane rodzajem prowadzonej działalności. Trudno przykładowo określić jedno miejsce pracy pracownikom budowlanym, gdy pracodawca prowadzi kilka budów jednocześnie. Sąd Najwyższy dopuszcza aby pracownik przedsiębiorstwa budowlanego realizującego inwestycje w różnych miejscowościach miał w umowie o pracę określone miejsce wykonywania pracy jako miejsce, gdzie pracodawca prowadzi budowy lub innego rodzaju stałe prace, ewentualnie ze wskazaniem na jakim obszarze. Każdorazowo stałym miejscem pracy takiego pracownika jest zdaniem Sądu to miejsce spośród określonych w umowie o pracę, w którym pracownik przez dłuższy czas, systematycznie świadczy pracę (por. uchwała SN z dnia 9 grudnia 2011 r., sygn. akt II PZP 3/11, OSNP 2012/15-16/186).

Miejsce wykonywania pracy należy wskazać w umowie o pracę (art. 29 § 1 pkt 2 K.p.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 marca 2008 r. (sygn. akt I PK 230/07, OSNP 2009/13-14/176): "(…) Spełnienie wymagania przewidzianego w art. 29 § 1 pkt 2 K.p. może polegać na wskazaniu stałego miejsca pracy, na wskazaniu obok stałego miejsca pracy także niestałego miejsca (miejsc) pracy bądź na wskazaniu niestałych (zmiennych) miejsc pracy w sposób dostatecznie określony.".

Jeżeli chodzi o organizację pracy, to pracownik powinien z góry wiedzieć, w którym miejscu, o ile jest ich więcej, powinien w danym czasie wykonywać pracę. W zależności od rodzaju pracy dopuszczalne jest także aby sam organizował czas pracy w poszczególnych dobach. Obejmuje go jednak tylko jeden system (rozkład) czasu pracy, stosownie do faktu istnienia jednego stosunku pracy.

Systemy i rozkłady czasu pracy, co do zasady, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, a w przypadku gdy pracodawca nie jest objęty układem lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, w obwieszczeniu.

Pracodawca prowadzący serwis fotograficzny posiada kilka punktów obsługi w miejscowości prowadzenia działalności. Są one czynne w różnych godzinach. Jeden z pracowników, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, obsługuje dwa z nich, zatem w jego umowie wskazane są dwa miejsca pracy, według adresów tych punktów.

Zgodnie z obwieszczeniem o czasie pracy, pracownik jest zatrudniony w systemie podstawowym od wtorku do soboty w godzinach od 10⁰⁰ do 18⁰⁰, przy czym na mocy ustaleń organizacyjnych w pierwszym punkcie świadczy usługi do 14⁰⁰, a następnie przemieszcza się do drugiego, gdzie wykonuje pracę do zakończenia dniówki. Powyższe nie narusza przepisów prawa.

Pracodawca prowadzący działalność w zakresie wykonawstwa instalacji wodno-kanalizacyjnych zatrudnia inspektora nadzoru, który w każdym dniu samochodem służbowym objeżdża wszystkie budowy, w celach kontrolno-nadzorczych. Zapis umowny w sprawie miejsca wykonywania przez niego pracy brzmi: "Siedziba pracodawcy oraz budowy prowadzone aktualnie przez pracodawcę znajdujące się na terenie województwa X.". Strony nie dokonują ustaleń w sprawie cząstkowych odcinków czasu pracy na poszczególnych budowach, gdyż byłoby to organizacyjnie niemożliwe.

Pracownik samodzielnie ustala trasę przejazdu w taki sposób, aby zmieścić się w czasie pracy ustalonym w obowiązującym go rozkładzie czasu pracy. Wobec specyfiki zatrudnienia jest to dopuszczalne.