Gazeta Podatkowa nr 54 (1095) z dnia 7.07.2014

Umowa o pracę na czas pełnienia funkcji w zarządzie

Jedną z wad zatrudniania członków zarządów spółek kapitałowych na podstawie umowy o pracę jest rozwiązywanie stosunku pracy po odwołaniu zarządcy z pełnionej funkcji. Sposobem na uniknięcie tego problemu jest zatrudnienie członka zarządu w oparciu o umowę na czas wykonania określonej pracy - pracy w zarządzie.

Umowa z zarządcą

Kodeks pracy w art. 25 § 1 wprowadza trzy rodzaje umów terminowych (pomijając umowę o pracę na okres próbny). Chodzi tu o umowę o pracę na czas: określony, zastępstwa innego pracownika oraz wykonania określonej pracy. Ostatni z wymienionych jest najrzadziej spotykany w obrocie. Doskonale może jednak nadawać się do zatrudniania członków zarządów spółek kapitałowych.

Jak wynika z art. 30 § 1 pkt 5 K.p., umowa zawarta na czas wykonania określonej pracy rozwiązuje się z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Pozornie wątpliwe może wydawać się stosowanie tej konstrukcji do wykonywania pracy członka zarządu spółki, która ma charakter ciągły. Zawieranie tego typu umów z zarządcami spółek handlowych zostało jednak dopuszczone w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

SN w wyroku z dnia 25 stycznia 2007 r., sygn. akt I PK 213/06, stwierdził, że umowa o pracę zawarta na czas pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki handlowej jest umową o pracę na czas wykonania określonej pracy. Wyrok ten zapadł w sprawie umowy o pracę, w której strony ustaliły, że "umowa rozwiązuje się w przypadku upływu kadencji i niepowołania na kolejną kadencję do pełnienia funkcji prezesa zarządu Spółki oraz w przypadku odwołania uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy z pełnienia funkcji prezesa zarządu". Taka konstrukcja powoduje, że za wygaśnięciem mandatu automatycznie idzie rozwiązanie umowy o pracę. Omawiana umowa o pracę rozwiązuje się bowiem z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta (art. 30 § 1 pkt 5 K.p.).

Bez wypowiedzenia

Przy konstruowaniu umowy z prezesem zarządu na czas wykonania określonej pracy, należy pominąć wszelkie postanowienia umożliwiające jej wcześniejsze rozwiązanie. Możliwości takiej nie przewiduje bowiem Kodeks pracy. Zwrócił na to uwagę SN w wyroku z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt I PK 182/08. Stwierdził w nim, że umowa o pracę zawarta na czas pełnienia funkcji członka zarządu spółki handlowej, jeżeli przewidziano możliwość jej wcześniejszego wypowiedzenia, nie może być kwalifikowana jako umowa na czas wykonania określonej pracy.

W praktyce jednak nie ma to dużego znaczenia. Co do zasady bowiem członek zarządu może w każdej chwili złożyć rezygnację (art. 202 § 4 i 5 oraz art. 369 § 5 i 6 K.s.h. - Dz. U. z 2013 r. poz. 1030). Podobnie niezależnie od postanowień umowy lub statutu spółki również w każdym czasie może dojść do odwołania członka zarządu (art. 203 § 1 i art. 370 § 1 K.s.h.). Powiązanie trwania mandatu w zarządzie z trwaniem stosunku pracy będzie powodować, że rozwiązanie więzi organizacyjnej będzie skutkować automatycznym ustaniem stosunku pracy.

Wyjątki od zasady niedopuszczalności wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas wykonania określonej pracy wprowadza art. 41¹ § 2 K.p. oraz art. 5 ust. 7 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy… (Dz. U. z 2003 r. nr 90, poz. 844 ze zm.). Regulacje te przewidują, że taka umowa może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy bądź dokonywania zwolnień grupowych.

Zawarcie umowy

W umowie (w tym i w umowie o pracę) między spółką a członkiem zarządu, spółkę reprezentuje rada nadzorcza bądź pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia).

Warto, aby w porządku obrad zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) powołującego nowego członka zarządu, znalazła się również sprawa ustanowienia pełnomocnika celem zawarcia z nowym zarządcą umowy o pracę. Dzięki temu umowa o pracę będzie mogła być zawarta w tym samym dniu, w którym wspólnicy powołają nowego członka zarządu. Sprawa wygląda jeszcze prościej, jeśli organem uprawnionym do wyboru członka zarządu jest rada nadzorcza. W takim przypadku rada bezpośrednio po powołaniu nowego członka zarządu, będzie mogła z nim zawrzeć umowę o pracę.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)