Zawarcie umowy o pracę z prezesem zarządu spółki kapitałowej

Zamierzamy zawrzeć umowę o pracę z jednym z dwóch wspólników spółki z o.o., który jest prezesem zarządu i ma pełnić funkcję dyrektora zakładu. Czy umowa o pracę będzie ważna pod względem prawnym, jeżeli stronami będzie pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników i członek zarządu?

W sytuacji, w której w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością występuje, co najmniej dwóch wspólników nie ma przeciwwskazań, aby jeden z nich (lub obydwaj) został zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę. Jak uznał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 9 czerwca 2010 r. (sygn. akt II UK 33/10): "(...) W spółce wieloosobowej (nawet dwuosobowej) nie ma umowy o pracę »z samym sobą«, jak też nie zachodzi tu sytuacja wykluczająca podporządkowanie pracownicze z art. 22 K.p. (...)". Dotyczy to zarówno zatrudnienia na stanowisku członka zarządu, jak i na innym etacie. Zdaniem wskazanego wyżej Sądu: "(...) Ta sama osoba może być wspólnikiem spółki, pełnić funkcję jej zarządu i być zatrudniona przez tę spółkę, jako jej pracownik." (...) Spółka z o.o. ma odrębny byt prawny i stąd należy oddzielić prawa i obowiązki jej wspólnika wynikające z udziału kapitałowego (wkładu) w spółce od zatrudnienia w niej jej wspólnika jako pracownika. Pracodawcą jest więc spółka. Zarząd spółki jedynie reprezentuje pracodawcę (osobę prawną -art. 38 K.c.). (...) W orzecznictwie powiedziano już że: »Nie może być, bowiem tak, że wspólnik, który jest w stanie podołać obowiązkom świadczenia pracy na rzecz spółki, byłby zmuszony do zatrudnienia przy tej pracy innej osoby, jeżeli może takie obowiązki wykonywać osobiście w ramach zatrudnienia o naturze pracowniczej« (cyt. wyżej wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08) (...)".

Powyższe oznacza, że co do zasady nie ma przeciwwskazań, aby członek zarządu spółki był jednocześnie zatrudniony w spółce na podstawie umowy o pracę również w zakresie niezwiązanym z jego czynnościami zarządczymi (tak jak to jest w sytuacji opisanej w pytaniu), np. na stanowisku dyrektora odpowiedzialnego za określony pion czy wskazaną komórkę prowadzoną przez spółkę. Warunkiem przyjęcia takiej konstrukcji jest jednak rozłączność zakresu obowiązków i zadań członka zarządu oraz pracownika, którą należy udokumentować. Członek zarządu, jako pracownik spółki, powinien mieć zatem wyznaczony zakres obowiązków (zadań) różny od funkcji w zarządzie.

Zasady zawierania przez spółki kapitałowe umów o pracę z członkami jej organów, w tym członkami zarządu określone są w Kodeksie spółek handlowych. Wynika z niego, że w takiej sytuacji obowiązują szczególne zasady reprezentacji spółki. Zasadnicze znaczenie ma w tym kontekście art. 210 § 1 K.s.h.

Ważne: W umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.

Powołanego przepisu nie stosuje się tylko w sytuacji, gdy spółka z o.o. jest jednoosobowa, a jej wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu. W takim przypadku czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego (art. 210 § 2 K.s.h.).

Zwracamy uwagę! Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z 5 grudnia 2013 r. (sygn. akt I ACa 559/13): "(...) przepis ten (art. 210 § 1 K.s.h. - przypis redakcji) nie różnicuje czynności prawnych, wobec czego dotyczy wszystkich umów między spółką a członkiem zarządu, bez względu na to, czy mają związek z funkcją pełnioną przez niego w zarządzie spółki. (...)". Potwierdza to wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 lutego 2014 r. (sygn. akt III AUa 927/13), zgodnie z którym: "Przepis art. 210 § 1 K.s.h. dotyczy zarówno umów związanych z pełnioną funkcją w zarządzie spółki, jak i umów zawieranych z członkami zarządu poza stosunkiem organizacyjnym.".

Przy ocenie sytuacji opisanej w pytaniu należy zatem uznać, że umowa o pracę zawarta z członkiem zarządu (prezesem) przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników została zawarta prawidłowo.