Ponowne zatrudnienie pracownika po przejściu na świadczenie emerytalne

1) Pracownik zatrudniony od kilkunastu lat w ramach umowy na czas nieokreślony, 10 marca br. osiągnął wiek emerytalny i z powodu przejścia na świadczenie 30 marca br. rozwiązał za porozumieniem stron umowę o pracę. Następnie został ponownie zatrudniony (od 1 kwietnia br.), z tym że na podstawie umowy o pracę na czas określony. Ile umów tego rodzaju i na jaki okres możemy z nim podpisać?

Pracodawca może zawrzeć z pracownikiem trzy umowy na czas określony, z tym że łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów nie może przekroczyć 33 miesięcy (tzw. reguła 3/33). Co ważne, uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy (tzw. aneksowanie), uważa się za zawarcie, od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony.

Ważne: Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dłuższy niż 33 miesiące lub liczba zawartych między tymi samymi stronami umów jest większa od 3, odpowiednio od dnia następującego po upływie 33 miesięcy lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, uznaje się, że pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 25¹ § 3 K.p.).

Limitów nie stosuje się tylko w nielicznych przypadkach, a mianowicie w razie zawarcia umowy na czas określony:

w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie,

jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

Powołane regulacje obejmują umowy na czas określony zawarte począwszy od 22 lutego 2016 r. i - w pewnym zakresie - trwające w tym dniu. W okolicznościach wskazanych w pytaniu, obecnie trwająca umowa na czas określony jest pierwszą wliczaną do limitu trzech umów. Jeżeli jej okres przewidziano na mniej niż 33 miesiące, to strony będą mogły zawrzeć jeszcze dwie takie umowy (z uwzględnieniem limitu czasowego). Dodajmy, że fakt, iż uprzednio pracownik był zatrudniony w tym podmiocie w ramach umowy bezterminowej, nie stanowił przeszkody do zatrudnienia go obecnie na podstawie umowy na czas określony.

Zwracamy uwagę! Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego (art. 103a ustawy emerytalnej). Warunkiem podjęcia przez ZUS wypłaty emerytury jest więc rozwiązanie dotychczasowego stosunku pracy. Nie ma jednak przeszkód prawnych aby z pracownikiem, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę, ponownie zawrzeć umowę o pracę.

Przykład

Pracownik zatrudniony na czas nieokreślony wystąpił z wnioskiem o rozwiązanie umowy o pracę w związku z przejściem na emeryturę, który został przyjęty. Strony dodatkowo uzgodniły, że od następnego dnia pracownik podejmie zatrudnienie na tym samym stanowisku.

Umowa może być zawarta na czas nieokreślony albo na czas określony 33 miesięcy, wyczerpując w ten sposób limit czasowy. Można ją też podpisać na okres krótszy, który pozwoli na zawarcie w przyszłości jeszcze maksymalnie dwóch umów tego rodzaju, z zastrzeżeniem, że suma okresów zatrudnienia na podstawie umów na czas określony łącznie nie może przekroczyć 33 miesięcy. Po wyczerpaniu limitów stronom pozostanie możliwość podpisania umowy na czas nieokreślony.

W okolicznościach wskazanych w pytaniu, pracownik osiągnął wiek emerytalny, a tym samym uzyskiwany przychód z umowy o pracę zawartej po nabyciu prawa do emerytury nie ma wpływu na wypłatę świadczenia emerytalnego. Przepisów dotyczących zawieszalności świadczeń emerytalno-rentowych nie stosuje się do emerytów, którzy przed podjęciem zatrudnienia osiągnęli wiek emerytalny (z zastrzeżeniem powołanego wcześniej art. 103a ustawy emerytalnej).

2) Czy w okolicznościach wskazanych w pytaniu 1, ZUS powinien wypłacić emeryturę za marzec br. w pełnej wysokości?

Nie, ponieważ pracownik uprawnienia emerytalne nabył 10 marca br. Za ten miesiąc przysługiwała mu zatem część emerytury należnej za okres od 10 do 31 marca br., o ile do końca tego miesiąca dostarczył do ZUS dokument o rozwiązaniu stosunku pracy.

Zgodnie z art. 100 ustawy emerytalnej, prawo do świadczeń emerytalno-rentowych powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. W sytuacji, gdy ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia (z zastrzeżeniem niemającym znaczenia w omawianej kwestii).

Osoba wnioskująca o przyznanie emerytury musi spełnić łącznie wszystkie warunki niezbędne do wypłaty wnioskowanego świadczenia. Wypłata może więc nastąpić nie wcześniej, niż od dnia nabycia uprawnień. Zasada ta dotyczy emerytur przyznawanych dla wszystkich grup wiekowych oraz rent z tytułu niezdolności do pracy i rent rodzinnych.

Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, osoba, która nabyła prawo do emerytury pozostając nadal w zatrudnieniu, uzyskuje prawo do jej wypłaty dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy. W tym celu musi przedłożyć w ZUS świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający ten fakt.

ZUS podejmuje wypłatę emerytury od miesiąca, w którym ustał stosunek pracy, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek. Jeśli stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu przed zakończeniem miesiąca, od którego ustalono uprawnienia emerytalne, wypłata emerytury zostanie podjęta od tego miesiąca, o ile zainteresowany złoży dokument potwierdzający rozwiązanie umowy o pracę do końca miesiąca.

Pracownik, o którym mowa w pytaniu, nabył prawo do świadczenia emerytalnego od 10 marca 2017 r., natomiast stosunek pracy rozwiązał 30 marca 2017 r. Jeśli więc wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia złożył w tym samym miesiącu, ZUS dokona wypłaty od dnia nabycia uprawnień do tego świadczenia.