Zatrudnienie na okres próbny po zakończeniu stażu na podstawie skierowania z urzędu pracy

W firmie przez sześć miesięcy odbywała staż osoba skierowana z urzędu pracy. Czy po jego zakończeniu możemy zawrzeć z nią umowę na okres próbny? Czy inspekcja pracy może zakwestionować taką umowę?

Nowe prawo Zgodnie z art. 25 § 2 K.p. w brzmieniu obowiązującym od 22 lutego 2016 r., umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawiera się dla sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy.

Sprawdzenie kwalifikacji pracownika może być rozumiane szeroko (nie ma definicji ustawowej), uważamy jednak, że głównie chodzi o praktyczną przydatność posiadanego wykształcenia (potwierdzonego stosownymi dokumentami), deklarowanych umiejętności oraz doświadczenia.

Odnosząc się do kwestii zatrudnienia pracownika w ramach umowy na okres próbny po wcześniej odbywanym stażu, należy w pierwszej kolejności zauważyć, że inny jest cel stażu, a inny zatrudnienia na okres próbny. Celem stażu jest nabycie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Z kolei umowy na okres próbny - weryfikacja w warunkach rzeczywistego świadczenia pracy nabytych umiejętności w kontekście przydatności pracownika i możliwości kontynuowania jego zatrudnienia w oparciu o umowę na czas określony lub nieokreślony. Tym samym, naszym zdaniem, nie ma podstaw do twierdzenia, iż staż jest wystarczającą "próbą" do dokonania oceny w sprawie przydatności pracownika do przyszłej pracy. W żadnym razie nie można przyjąć, że stażysta w czasie stażu wykonuje pracę na analogicznych zasadach, poziomie, wydajności oraz jakości, jak osoba zatrudniona na okres próbny.

Odpowiadając na drugie pytanie, wyjaśniamy, że inspektorzy pracy, uwzględniając fakt, iż staż nie wiąże się z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, nie mają prawa kwestionować zasadności zawarcia umowy na okres próbny - niezależnie od tego, czy nastąpiło to bezpośrednio po zakończeniu stażu, czy też nie. Nie mają oni ponadto kompetencji do badania, czy stażysta w ramach stażu został należycie zweryfikowany pod kątem kwalifikacji umożliwiających jego późniejsze zatrudnienie. Organy kontroli nie mogą również sugerować skrócenia umowy na okres próbny - np. z 3 miesięcy do miesiąca. Istotną kwestią dla inspektora pracy jest to, którą umowę na okres próbny strony zawarły i jej długość, ewentualnie gdyby była to kolejna umowa tego rodzaju (po wyczerpaniu 3 m-cy) - czy jest to zatrudnienie w celu wykonywania innego rodzaju pracy, a jeśli byłby to ten sam rodzaj pracy - długość przerwy pomiędzy umowami. W aktualnym stanie prawnym ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem jest bowiem możliwe:

jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy,
po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny (art. 25 § 3 K.p.).

Na temat zatrudnienia na okres próbny pisaliśmy w UiPP nr 7/2016, str. 4-5, nr 10/2016, str. 31-32.

Zwracamy uwagę! W przypadku, gdy pracodawca jest przekonany o przydatności pracownika do pracy na danym stanowisku (po odbytym stażu), kwestia zawierania po okresie stażu umowy na okres próbny może być oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego.