Zatrudnienie na łączonym stanowisku pracy

W jaki sposób zatrudnić pracownika, do obowiązków którego będzie należało wykonywanie zadań magazyniera i jednocześnie kierowcy pojazdu dostawczego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony? W ramach każdej dniówki roboczej będą wykonywane obydwa rodzaje pracy, a obowiązki realizowane w systemie podstawowym. Jak skonstruować umowę o pracę?

W przypadku wskazania w umowie o pracę dwóch rodzajów pracy mamy do czynienia z zatrudnieniem na łączonym stanowisku pracy. W takich okolicznościach do kompetencji pracodawcy należy określenie, jaki rodzaj pracy ma charakter przeważający. Dokonane w tym zakresie ustalenia przesądzają o tym, które przepisy prawa pracy regulują prawa i obowiązki pracownika oraz zasady planowania jego czasu pracy. Wniosek ten płynie ze stanowiska Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie odbywania podróży służbowych przez zatrudnionych na łączonych stanowiskach pracy (znak: GPP-364-4560-96-1/10/PE/RP).

Rozstrzygnięcie wątpliwości dotyczących przeważającego rodzaju pracy nabiera znaczenia w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach łączących w sobie rodzaje prac podlegających różnym reżimom prawnym. Taki przypadek wystąpi, gdy pracownik w ramach jednego stanowiska będzie wykonywać obowiązki kierowcy oraz np. mechanika czy magazyniera. W zakresie pracy kierowcy zastosowanie do jego zatrudnienia powinny znaleźć szczególne regulacje ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. z 2012 r. poz. 1155 ze zm.). Z kolei zadania magazyniera podlegają normom Kodeksu pracy.

W ocenie Głównego Inspektoratu Pracy, wyrażonej w przywołanym wyżej stanowisku, jeśli wśród obowiązków takiego pracownika przeważają zadania kierowcy, do jego zatrudnienia stosuje się przepisy ustawy o czasie pracy kierowców. Jeżeli jednak w zakresie obowiązków pracownika dominują zadania związane z wykonywaniem pracy magazyniera, to jego stosunek pracy podlega pod ogólne normy Kodeksu pracy. Co istotne, gdy pracownik nie zgadza się z decyzją podjętą przez pracodawcę w tym zakresie, właściwym do rozstrzygnięcia sporu jest sąd pracy. Państwowa Inspekcja Pracy nie będzie ingerować w przyjęte przez pracodawcę zasady rozliczania pracy tego pracownika, o ile odpowiadają wymogom stawianym odpowiednio przez regulacje Kodeksu pracy albo ustawy szczególnej.

Jak skonstruować umowę?

Umowa o pracę określa m.in. rodzaj pracy, która będzie wykonywana przez pracownika. Ustalenie rodzaju pracy może nastąpić poprzez wskazanie stanowiska pracy np. kierowcy-magazyniera, a szczegółowe obowiązki przypisane do tych stanowisk mogą być przekazane pracownikowi jako odrębny dokument - zakres obowiązków. Takie działanie jest korzystne dla pracodawcy, gdyż zakres obowiązków niebędący elementem umowy o pracę można zmienić bez konieczności stosowania trybu porozumienia zmieniającego (czy nawet wypowiedzenia zmieniającego). Z uwagi na wykładnię prezentowaną przez Państwową Inspekcję Pracy oraz w celu uniknięcia późniejszych sporów pracodawca może zawrzeć w umowie postanowienie przewidujące, że w zatrudnieniu pracownika przeważają np. obowiązki kierowcy. Przy zawieraniu takich umów można wskazać ułamki etatu przypisane do poszczególnych stanowisk.

Wzór umowy o pracę dostępny jest w serwisie  www.druki.gofin.pl.

Obowiązki związane z zatrudnieniem kierowcy

Pracownik, o którym mowa w pytaniu, ma wykonywać zadania kierowcy pojazdem dostawczym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Przewóz ten jest wyłączony spod stosowania rozporządzenia WE nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych... (Dz. U. UE L 06.102.1) - art. 2 ust. 1 lit. a tego rozporządzenia. Oznacza to, że do kierowcy nie znajdą zastosowania ograniczenia dotyczące czasu prowadzenia pojazdu, obowiązkowych przerw i okresów odpoczynku wynikające z rozporządzenia WE nr 561/2006, lecz będzie on podlegał wyłącznie pod przepisy ustawy o czasie pracy kierowców oraz w zakresie w niej nieuregulowanym pod normy kodeksowe. Mimo to obowiązki pracodawcy związane z zatrudnieniem przeważającym jako kierowcy różnią się od wymogów wynikających z Kodeksu pracy.

Specyficznym obowiązkiem związanym z zatrudnieniem kierowcy jest konieczność poinformowania go o obowiązujących przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Informacja ta w przypadku kierowców wykonujących przewóz wyłączony spod przepisów rozporządzenia WE nr 561/2006 będzie opierać się wyłącznie o ustawę o czasie pracy kierowców. Musi ona obejmować definicje pojęć: czasu pracy, dyżurów, doby i tygodnia, omówienie przerw, ograniczeń czasu pracy w dobie, tygodniu i okresie rozliczeniowym, odpoczynków dobowych i tygodniowych oraz przypadków dopuszczalności pracy w nadgodzinach. W celach dowodowych wskazanym jest uzyskanie od kierowcy pisemnego potwierdzenia zapoznania się z omawianą informacją i przechowywanie tego dokumentu wraz z pozostałą dokumentacją kierowcy.

Wątpliwości co do stosowania niektórych przepisów ustawy o czasie pracy kierowców

Stosowanie wobec kierowców samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów dostawczych (do 3,5 tony) rozwiązań ustawy o czasie pracy kierowców regulujących 48-godzinną przeciętną normę tygodniową oraz ograniczenie czasu pracy do maksymalnie 60 godzin w tygodniu (art. 12 ust. 1 i 2 ustawy), przerw w pracy (art. 13 ustawy), ograniczenia czasu pracy w nocy (art. 21 ustawy) oraz konieczności odbierania od nich oświadczeń o dodatkowym zatrudnieniu (art. 24 pkt 2 ustawy) budzi kontrowersje. Wynikają one z art. 22 tego aktu, wyłączającego stosowanie wymienionych regulacji wobec kierowców prowadzących pojazdy wyszczególnione w art. 29 ustawy, w art. 3 rozporządzenia WE nr 561/2006 oraz w art. 2 ust. 2 lit. b Umowy europejskiej sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r. dotyczącej pracy załóg pojazdów... (AETR) - Dz. U. z 1999 r. nr 94, poz. 1086 i 1087. W praktyce oznacza to bowiem, że w zakresie przewozów odbywających się w całości po terytorium Unii Europejskiej zastosowanie tego przepisu ograniczono do wszystkich wyłączeń fakultatywnych z rozporządzenia WE nr 561/2006, nie odnosząc się do art. 2 tego aktu, określającego zakres podmiotowy jego stosowania do kierowców prowadzących samochody o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony oraz skonstruowane do przewozu nie więcej niż 9 osób, licząc z kierowcą.

Problem pogłębia to, że w przypadku przewozów realizowanych choćby w części poza Unią Europejską zastosowanie znajduje art. 2 ust. 2 lit. b Umowy AETR, który w pierwszym punkcie wymienia pojazdy ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. W praktyce najczęściej przyjmuje się jednak, że powyższe wyłączenia dotyczą wszystkich kierowców pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony bez względu na to, czy wykonują przewozy unijne, czy pozaunijne.

Pracodawca zamierza zatrudnić pracownika, który w ciągu tego samego dnia będzie wykonywał pracę magazyniera i kierowcy samochodu dostawczego o DMC nieprzekraczającej 3,5 tony. Plan zakłada zatrudnienie w systemie podstawowym, w wymiarze 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Konstruując umowę z pracownikiem, należy rozstrzygnąć, który rodzaj pracy będzie przeważający. Jeśli będą to obowiązki kierowcy, warto zaznaczyć ten fakt w treści umowy, co wpłynie na obowiązki pracodawcy zatrudniającego kierowcę, zwłaszcza informacyjne. Pozostałe obowiązki związane z zatrudnieniem kierowcy nie różnią się od zatrudniania innych pracowników. W tym przypadku badania lekarskie odbywają się w oparciu o art. 229 K.p., przy czym w skierowaniu należy wskazać wszystkie zagrożenia, związane z pracą kierowcy i zadaniami magazyniera. Kierowca musi ponadto przejść szkolenie wstępne z dziedziny bhp z podziałem na instruktaż ogólny oraz szkolenia stanowiskowe dla obu rodzajów pracy, które będzie wykonywał. W okresie roku od podjęcia zatrudnienia musi on odbyć szkolenie okresowe z zakresu bhp, a w ciągu 7 dni od zawarcia umowy otrzymać od pracodawcy informację o warunkach zatrudnienia z art. 29 § 3 K.p.